به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان کهگیلویه و بویراحمد، همزمان باهفته ملی دخانیات (۳ تا ۹ خرداد)و شعار امسال «افشای ترفندهای صنایع دخانی، برای نسلی عاری از دخانیات»فتانه سجادیان، مسئول واحد کنترل و پیشگیری مواد مخدر مرکز بهداشت استان با تشریح ابعاد گسترده مصرف دخانیات و راهکارهای مقابله با آن از تمامی نهادها و شهروندان خواستار مشارکت فعال در این کمپین شد.  

 

 

سجادیان به ارائه آمارهای هشداردهنده مصرف دخانیات در ایران و استان پرداخت و اظهار داشت؛  

بر اساس آخرین مطالعه ملی در سال ۱۴۰۰:  ۱۴/۰۱ درصد جمعیت ایران مصرف کننده محصولات دخانی ،۹.۳۳ درصد سیگار و ۴.۵ درصدقلیان مصرف میکنند همچنین ۲۵.۸۸ درصد مردان و۴.۴ درصد زنان ایرانی دخانیات استفاده میکنند.  

 

مسئول واحد کنترل و پیشگیری مواد مخدر مرکز بهداشت استان افزود:در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز طبق آمار ۱.۳ درصد جمعیت (۷,۴۵۹ نفر) در سال ۱۴۰۳ مصرف کننده تنباکو هستند و از این میزان ۱۹.۹۵ درصد مردان سیگار و ۵.۵۶ درصد قلیان میکشند و همچنین ۳.۶۴ درصد زنان قلیان مصرف میکنند.  

 

سجادیان با اشاره به نقش نیکوتین به عنوان عنصر اعتیادآور تنباکو توضیح داد:روشهای مصرف همچون سیگار، پیپ، قلیان، تنباکوی جویدنی، مکیدنی و پودری وجود دارد که میتواند اثرات مخرب متعددی ایجاد کند.

 

وی در توضیح افزود:اثرات فیزیکی افزایش ضربان قلب و فشار خون، ایجاد احساس آرامش کاذب مشود.

 

همچنین پارادوکس نیکوتین اگرچه سیگاریها ادعا میکنند سیگار استرس را کاهش میدهد، اما قطع مصرف موجب بروز علائم شدید سندروم پرهیز مانند اضطراب تحریک پذیری، بیخوابی و افزایش اشتها میشود.  

 

وی در توضیح آمار اختلال مصرف تنباکو نیز ابراز داشت: ۸۰ تا ۹۰ درصد سیگاریها معیارهای وابستگی به دخانیات را دارند.  

 

 

سجادیان مسئول واحد کنترل و پیشگیری مواد مخدر مرکز بهداشت استان در ادامه در پاسخ به این پرسش که چرا مصرف دخانیات آغاز و تداوم مییابد به بیان موارد متعددی پرداخت و اظهار داشت؛

۱. شروع در نوجوانی:

  - ۷۰ درصد سیگاریها مصرف را پیش از ۱۸ سالگی آغاز میکنند.  

   - فشار گروههای اجتماعی و تقلید از هنجارهای جمعی، اصلیترین انگیزه نوجوانان است.  

   - زنان: سن شروع مصرف در این گروه به طور نگرانکنندهای در حال کاهش است.  

 

۲. تأثیر نیکوتین بر مغز:

  - نیکوتین طی ۷ ثانیه پس از استنشاق به مغز میرسد و ترشح دوپامین را افزایش میدهد.  

   - ایجاد توهم بهبود تمرکز و عملکرد شناختی، عاملی برای تداوم مصرف است.  

 

سجادیان همچنین هزینه های انسانی و اقتصادی دخانیات را به شرح زیر بیان کرد؛

مرگ ومیر جهانی: ۷۲ میلیون نفر بین سالهای ۱۹۵۰ تا ۲۰۱۰ بر اثر بیماریهای مرتبط با دخانیات جان باختند.  

-پیش بینی تلخ:۵۰ درصد نوجوانان سیگاری فعلی، بهعلت مصرف دخانیات قبل از ۷۰ سالگی خواهند مرد.  

-بیماریها: سرطان ریه، حنجره، مثانه، سکته مغزی، بیماریهای قلبی و تنفسی.  

 

وی همچنین هزینه درمان در ایران را  سالانه میلیاردها تومان برای درمان عوارض دخانیات اعلام کرد. 

 

سجادیان راهکارهای استانی با ترکیب فرهنگ بومی و پزشکی را نیز یکی از راهکارهای موثر دانست و تصریح کرد؛با توجه به ویژگیهای اجتماعی استان (روابط خانوادگی قوی، شهرهای کوچک و فرهنگ محلی)، اقدامات زیر پیشنهاد میشود:    

آموزش از مهدکودک تا دانشگاه که شامل؛اجرای تئاترهای تعاملی و مسابقات نقاشی با موضوع عوارض دخانیات و برگزاری کارگاههای آموزشی در مساجد و پایگاههای سلامت محله ها میشود.  

 

اجرای قوانین سختگیرانه که شامل ؛ممنوعیت فروش دخانیات به زیر ۱۸ سال با نظارت جدی، ایجاد «مناطق عاری از دود» در پارکها، ادارات و اماکن عمومی می‌باشد

استفاده از ظرفیتهای فرهنگی مانند مواردی همچون ؛همکاری با روحانیون برای گنجاندن مضرات دخانیات در خطبه های نماز جمعه،تولید محتوای آموزشی به زبان محلی (لری و ترکی) در شبکه های اجتماعی.  

 سجادیان همچنین مشاورههای چهره به چهره توسط مشاوران محلی در خانه های بهداشت،راه اندازی گروههای همیار ترک در مساجد و مراکز فرهنگی را در بحث درمان بسیار موثری دانست 

 

وی در توضیح اقدامات درمانی پزشکی نیز افزود؛ توزیع رایگان آدامس و برچسبهای نیکوتین در مناطق محروم، دسترسی به سامانه مشاوره تلفنی رایگان (خط ۴۰۳۰) اقداماتی مفید و اثر بخش است و برنامه های جایگزین  همچون توسعه ورزشهای محلی (کوهنوردی، چوخه) برای کاهش وسوسه مصرف و ایجاد کارگاههای حرفهآموزی برای جوانان بیکار نیز همواره مورد تاکید بوده است. 

 

 

سجادیان خطاب به خانوادهها به مواردی همچون الگو بودن خانواده ها؛خانواده ها با داشتن نقش الگو با خودداری از مصرف دخانیات در حضور فرزندان و حتی خارج از منزل می‌توانند کمک شایانی به فرهنگ سازی جهت عدم مصرف باشند.

وی همچنین به مواردی دیگر همچون ؛

۲-نظارت بر روابط اجتماعی: شناسایی دوستان فرزندان و میزبانی از آنها در منزل.  

۳-مهارتهای تربیتی:  آموزش «نه گفتن» به پیشنهاد مصرف دخانیات،بررسی دورهای سلامت روان فرزندان توسط روانشناس،درخواست از نهادهای حاکمیتی تشدید برخورد با عرضه قلیان و سیگارهای تقلبی.

  

۴-نقش صداوسیما:پخش برنامه های مستند با موضوع افشای ترفندهای صنایع دخانی.  

۵-آموزش و پرورش: گنجاندن دروس آموزشی درباره اعتیاد در کتابهای تحصیلی اشاره کرد.

 

سجادیان در پایان گفت:  تجربه موفق ۴۰ درصد مراجعان کلینیکهای ترک استان نشان میدهد با اراده و حمایت، غلبه بر اعتیاد ممکن است بیایید با همکاری یکدیگر نسلی سالم و آگاه پرورش دهیم که فریب صنایع دخانی را نخورد.

نویسنده و تهیه کننده/ سید حسین رازیان